Havercamp - Apologeticus
(1718)
1718 : HAVERCAMP : Quarto. An edition of the Apologeticus only, with footnotes. Listed in Migne. Checked.
COPIES: National Trust: Blicking Hall (*). Copies marked with an asterisk have been seen by me personally. My thanks to the National Trust for permission to photograph, and place the results online.
CONTENT:
(These notes from the Blickling copy). Size: 185mm x 110. Title page: Q. SEPTIMII FLORENTIS || TERTULLIANI, || CARTHAGINENSIS PRESBYTERI, || APOLOGETICUS, || Ad Codices MStos & Editiones Veteres summâ cu-||râ recognitus, castigatus, emendatus ut et || PERPETUO COMMENTARIO; || In quo non modo Variorum AUCTORUM, sed & plura S. SCRI-||PTURÆ loca strictuis vel uberius explicantur, elucidan-||tur, & illustrantur, studio & industria || SIGEBERTI HAVERCAMP, || V. D. Ministri || Qui, praeter Argumenta Capitum, Indices etiam locu-||pletissimos tres adjecit. || Cum figuris & Nummorum Typis || [picture] || LUGDUNI BATAVORUM || Apud ISAACUM SEVERINUM M.D.CCXVIII.
Verso blank. Folio *1 (not numbered) - recto blank, verso has Pamelius picture of Tertullian & verses. Folio *2 - Dedicatio to GVALTHERO BLOKIO. Continues verso and recto through ff.*3, ending fo. *4v. Fo. *5 - PRAEFATIO: LECTORI CANDIDO S.P.D. SIGEBERTUS HAVERCAMPUS: 9 pages of this, finishing half-way down page, followed by ADDENDA, a collation of 'codex Agobardini', filling the rest of the page and the 18 following.
Fo. ***3 - ARGUMENTA CAPITUM || prout in MSS. concipiuntur, nam copiosora & ac-||curatiora Nos singulis capitibus || praefiximus. || CAPUT 1. De Iniquitate judicandi || [etc - 4 pages]:
[All pictures by permission of the National Trust, Blickling Hall]
Pages 1-438 - Apologeticus, starting with this:
[My apologies for the poor quality of this image - carelessness
by the photographer, i.e. me]
pp. 439-443 - TERTULLIANI FRAGMENTUM. In all these pages, the footnotes are numbered 1-n, and start at 1 again at the start of each chapter. The numbers appear in the body of the text.
p.444 (not numbered) - INDEX LOCORUM || SACRÆ SCRIPTURÆ || [etc - 5 pages]. Then INDEX SCRIPTORUM ... [13 pages]. Then INDEX || RERUM, PHRASIUM ET VERBORUM || [33 pages, ending half-way down a page]. Rest of the last page filled with errata.
There are illustrations at various points. A fold-out picture between pp. 62 and 63. Circular illustrations - some appear to be engravings of coins - appear in the footnotes on the following pages: 91, 151, 163, 165, 171, 180, 237, 245, 250, and 380.
BIBLIOGRAPHY
J.P. MIGNE, Patrologia Latina, vol. 1 (1844); cols. 60D-61C:
1718. Lugduni Bat. apud Isaac Severinum. Q. S. Fl. T. Carth. Præsb. Apologeticus ad Codices MStos et editiones veteres summa cura recognitus, castigatus, emendatus, ut et perpetuo Commentario, in quo non modo variorum auctorum, sed et plura S. Scripturæ loca strictius vel uberius explicantur, elucidantur, et illustrantur, studio et industria Sigeberti Havercampi V. D. ministri, qui præter Argumenta capitum, indices etiam locupletissimos tres adjecit; cum figuris et nummorum typis (præfixa etiam effigiæ Tertulliani cum epigrammate). -- Praestantissima hujus libri Tertullianei editio. Quippe editori antiquarum rerum cognitione abundantissimo et curiosissimo simul obtigerat apparatus valde locuples. Etenim, praeter editiones fere omnes, adhibuit Codices Membran. Biblioth. Lugd. Bat, duos, quorum alter, p. 324, alter, p. 376. Cat. Bibl. Lugd. B. memoratur, tum variantes Lectiones Codicis Fuldensis a Modio exscriptas et cum editione Junii, a. 1597, primum vulgatas, ex isto autem tempore nulli fere nisi Gothofredo cognitas et a Nic Rigaltio demum in usum vocatas, sed ita ut quae ipsi placuerint inde desumpserit, neque ullam reliquarum, quae satis multae erant, in notis suis mentionem fecerit, quare satis fecundum Havercampio spicilegium superesset; praeterea Collationem Codicis Agobardini, diversi ab illo, ex quo magna scriptorum reliquorum Tertulliani pars olim fuit excitata, sed notae satis bonae et nulli ante ipsum editorum Tert. inspecti. Collatio vero facta a Josia Mercero (Agobardi), 1625, ad exemplar ed. Pamelianae extat in Bibl. Lugd. B. p. 71; eamdem a Paulo Colomesio ad oram ed. Rigaltianae descriptam possidebat Franc. Fabricius, Lugdunus Theologus, qui Havercampii usibus illam cessit. Quoniam autem aliquantum jam operae processerant, antequam ea subministraretur, priorem IX capp. diversitas, ut et integra MS. membr. secundi L. B. collatio, quae opusculo jam ad extremum progresso obvenerat, addendorum loco praemissae sunt. Nactus erat insuper Jos. Scaligeri aliquot conjecturas edit. Junii adscriptas, aliasque emendationes ex vestutis Codd. ejusdem editionis exemplari a Petro Scriverio adjectas. His tamen copiis Havercampius Rigaltianum textum confirmavit magis quam novam recensionem procudit in explicandis vero verbis illustrandisque, quae ad historiam, ritus et religiones antiquas pertinent, insigni doctrina, eaque cum judicio temperata, est versatus, illud imprimis detexisse gaudet, quod bis idem hoc scriptum hic illic paullum in verbis et oratione immutatum Tert. in publicum emiserit. Promittit et reliquos, quos adversus Gentes variis titulis composuit Tertullianus, libros, notulis et aliorum illustratos, in his libros ad Nationes innumeris locis emendatos, una cum Prolegomenis eruditis, in quibus omnino de vita et scriptis ejus uberius disputaturus sit: quae cur lucem non adspexerint ignoramus. Nummi et alia aere expressa, pro more, quem tunc ad unum omnes eruditi sequebantur, ornatui potius quam usui sunt. Ab illis vero ducta dedicationis occasio ad Gualterum Blockium gazophylacii ornatissimi possessorem.
This page has been online since 5th August 2002.
